สวัสดีครับเพื่อนเคยสงสัยกันไหมว่า…เจ้าชุดตัวเลข 13 ตัวบนบัตรประชาชนที่ติดตัวเราทุกคนมาตั้งแต่เกิด เลขที่จำจนขึ้นใจ เพราะต้องใช้ติดต่องาน ติดต่อราชการ สมัครสอบ กรอกเอกสารมาตลอดชีวิต ทำไมถึงต้องเป็นเลขนี้ แล้วเลข 13 ตัวนี้ บอกอะไรเกี่ยวกับเราบ้าง? วันนี้ mangozero จะมาไขรหัสเลขประจำตัวประชาชนนี้มาให้ดูกัน…
ก่อนอื่นขอพูดถึงที่มาของเลขประจำตัวบัตรประชาชน 13 หลักนี้ เริ่มบังคับใช้เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2527 โดยกรมการปกครอง หน่วยงานผู้รับผิดชอบทะเบียนราษฎร ประกาศกำหนดให้บุคคลภายในประเทศไทย ต้องมีเลขประจำตัวประชาชน ปรากฏในทะเบียนบ้านและบัตรประจำตัวประชาชนด้วยกัน 13 หลัก โดยแต่ละหลัก มีความหมายแตกต่างกันไป โดยแต่ละหลักมีความหมายดังนี้
หลักที่ 1 หมายถึง ประเภทของบุคคล แบ่งเป็นบุคคล 9 ประเภทดังนี้
เลข1 = คนไทย/สัญชาติไทย แจ้งเกิดภายใน 15 วัน (ตั้งแต่ 1 มกราคม 2527)
เลข2 = คนไทย/สัญชาติไทย แจ้งเกิดเกินกำหนด 15 วัน
เลข3 = คนไทย/ต่างด้าว ที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน (ก่อน 31 พฤษภาคม 2527)
เลข4 = คนไทย/ต่างด้าว ที่ย้ายเข้าในทะเบียนบ้าน ขณะยังไม่มีเลขบัตรปชช. ระหว่าง 1 มกราคม – 31 พฤษภาคม 2527
เลข5 = คนไทย/ต่างด้าว ที่ได้อนุมัติให้เพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน ในกรณีตกสำรวจหรืออื่นๆ
เลข6 = ต่างด้าวที่เข้าเมืองถูกกฎหมาย แต่อยู่ชั่วคราว เช่น ชาวต่างชาติแต่งงานกับคนไทย และ ต่างด้าวที่เข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย แต่อนุมัติให้อยู่ได้ เช่น ชนกลุ่มน้อยชายแดน-ชาวเขา
เลข7 = บุตรของบุคคลประเภทที่ 6 ที่เกิดในไทย
เลข8 = ต่างด้าวที่ได้รับสัญชาติไทย
เลข 0 = ผู้ที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน
เลข 00 = แรงงานต่างด้าวขึ้นทะเบียน (ตั้งแต่พ.ศ. 2547)
หลักที่ 2-3 หมายถึง ภาค/เขตจังหวัดที่แจ้งเกิดหรือขึ้นทะเบียน
หลักที่ 4-5 หมายถึง อำเภอ/เทศบาลในจังหวัดนั้น
หลักที่ 6-10 หมายถึง กลุ่มของบุคคลแต่ละประเภท(ตามหลักแรก)หรือเล่มที่ของสูติบัตร แล้วแต่กรณี
หลักที่ 11-12 หมายถึง เป็นคนที่เท่าไหร่ในกลุ่มบุคคลนั้นหรือใบที่ของสูติบัตรแต่ละเล่ม แล่วแต่กรณี
หลักที่ 13 หมายถึง เลขตรวจสอบความถูกต้องของเลขทั้ง 12 หลัก (ใช้สูตรคำนวณเฉพาะ)
สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมอื่นๆเกี่ยวกับเลขบัตรประจำตัวประชาชน สามารถ ศึกษาและสอบถามเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมการปกครอง 1548 หรือ เว็บไซต์ : http://stat.bora.dopa.go.th/callcenter1548/index.php?page=1
ขอขอบคุณข้อมูลจาก : ระบบสถิติทางการทะเบียน, เว็บไซต์กรุงเทพมหานคร, โครงการคุ้มครองสิทธิเด็กไร้รัฐไร้สัญชาติ, สำนักงานคณะกรรมการราชกฤษฎีกา เรียบเรียงโดยเพจ 1 ไร่ไม่จน