เราเอาปลานิลไปทำอะไรกินได้บ้าง อย่างที่รู้กันว่าเป็นปลาที่มีเนื้อมากและมีรสดี นิยมนำไปทำอาหาร เมนูเด็ดจากปลานิล เช่น ปลานิลทอดกระเทียม, ปลานิลนึ่งซีอิ๊ว, ปลานิลนึ่งมะนาว, ต้มยำปลานิล, ปลานิลราดพริก, ฉู่ฉี่ปลานิล, ปลานิลย่างเกลือ, เมี่ยงปลานิล, ปลานิลลุยสวน เป็นต้น
ปลานิลจัดเป็นปลาน้ำจืดที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจสูง สามารถเลี้ยงได้ในทุกสภาพ การเพาะเลี้ยง ระยะเวลา 1 ปีมีอัตราการเติบโตถึงขนาด 500 กรัม ที่สำคัญรสชาติดี มีผู้นิยมบริโภคกันอย่างมาก ขนาดปลาที่ตลาดต้องการจะมีน้ำหนักตัวละ 200-300 กรัม จากคุณสมบัติของปลานิลซึ่งเลี้ยงง่าย เจริญเติบโตเร็ว
และตลาดมีความต้องการต่อเนื่องทำให้เกษตรกรหลายคนสนใจหันมาเพาะเลี้ยงปลานิลเพื่อการค้า บางรายที่ประสบความสำเร็จสร้างรายได้เกินกว่าหลักแสนต่อเดือน บางทีมีรายได้เกินกว่าหลักล้านต่อปี ทั้งนี้หากใครที่สนใจจะเลี้ยงปลานิล แนะนำว่าควรศึกษาวิธีการเลี้ยงให้เข้าใจ แม้ว่าจะเป็นปลาที่ราคาดีตลาดต้องการแต่ก็จำเป็นต้องใช้ต้นทุนในการเลี้ยงสูง โดยเฉพาะค่าอาหาร ยังไม่รวมถึงการบริหารจัดการเรื่องโรคต่างๆ อย่างไรก็ดี
เทคนิคการเตรียมบ่อ
บ่อเลี้ยงปลานิลควรมีความลึกอย่างน้อย 1 เมตร หากเป็นบ่อเก่าให้สูบน้้าออกจากบ่อ กำจัดวัชพืช และโรยปูนขาวให้ ทั่วบ่อ ในอัตรา 1 กิโลกรัมต่อ 30 ตารางเมตร (ประมาณ 60กิโลกรัม/ไร่) เพื่อปรับสภาพบ่อ และตากบ่อเป็นเวลา 1 สัปดาห์หลังจากนั้น
จึงปล่อยน้้าเข้าบ่อเพื่อทำการเลี้ยงปลา เกษตรกรควรใส่ปุ๋ยคอกในอัตรา 50 กิโลกรัม/ไร่/สัปดาห์ เพื่อเป็นการสร้างอาหารธรรมชาติ เพื่อช่วยประหยัดต้นทุนค่าอาหารปลาหากต้องการเลี้ยงปลาในกระชัง ให้กางกระชังตามขนาดที่เหมาะสมกับบ่อเลี้ยงปลา สำหรับบ่อเลี้ยงปลาที่อยู่ห่างไกลจากชุมชนควรสร้างตาข่ายกั้นขอบบ่อเพื่อป้องกันศัตรูของปลา
การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์สำหรับเพาะเลี้ยง
การคัดเลือกพ่อแม่ปลานิล ให้สังเกตลักษณะภายนอกของปลาที่ปราศจากบาดแผล พ่อแม่ปลาที่พร้อมจะวางไข่นั้นสังเกตได้จากอวัยวะเพศถ้าเป็นปลาตัวเมีย จะมีสีชมพูแดงเรื่อ ส่วนปลาตัวผู้สังเกตได้จากสีของตัวปลาที่เข้มสดใส ขนาดของปลาตัวผู้และตัวเมียควรมีขนาดไล่เลี่ยกันคือ มีความยาวตั้งแต่ 15-25 ซม.
น้ำหนักตั้งแต่ 150-200 กรัม สำหรับอัตราส่วนในการพ่อแม่พันธุ์ประมาณไร่ละ 400 ตัว และควรปล่อยอัตราส่วนพ่อปลา 2 ตัว แม่ปลา 3 ตัว เพื่อโอกาสในการขยายพันธุ์ตามธรรมชาติที่มากขึ้น การให้อาหารปลานิลในบ่อ
การเลี้ยงปลานิลจำเป็นต้องให้อาหารสมทบหรืออาหารผสม ได้แก่ ปลายข้าว สาหร่าย รำละเอียดในอัตราส่วน 1:2:3 โดยให้อาหารดังกล่าวแก่พ่อแม่ปลานิลประมาณ 2% ของน้ำหนักตัว ส่วนปุ๋ยคอกแห้งก็ต้องใส่ในอัตราส่วนประมาณ 100-200 กก./ไร่/เดือน เพื่อเป็นการเพิ่มพูนอาหารธรรมชาติในบ่อ
ได้แก่ พืชน้ำขนาดเล็ก ไรน้ำและตัวอ่อน อันจะเป็นประโยชน์ต่อลูกปลานิลวัยอ่อน การให้อาหารปลานิลจึงถือเป็นต้นทุนหลักของเกษตรกร ส่วนใหญ่ที่ใช้กันเช่น รำข้าว ผสมกับปลาป่น กากถั่ว และวิตามิน นอกจากนี้ยังมีแหนเป็ด และสาหร่าย ก็สามารถใช้เป็นอาหารเสริมแก่ปลานิลได้อย่างดีเช่นกัน
ระยะเวลาในการเติบโตและผลผลิต
ปลานิลเป็นปลาที่มีการเจริญเติบโตเร็ว เมื่อได้รับการเลี้ยงดูอย่างถูกต้องจะมีขนาดเฉลี่ย 500 กรัมในเวลา 1 ปี ผลผลิตไม่น้อยกว่า 500 กก./ไร่/ปี ซึ่งระยะเวลาในการจับจำหน่ายขึ้นอยู่กับขนาดของปลานิลและความต้องการของตลาด โดยทั่วไปหากเป็นปลานิลในบ่อรุ่นเดียวกันจะใช้เวลาประมาณ 1 ปี จึงจะจับจำหน่าย ราคาของปลานิลถ้าเป็นไซด์ขนาด 0.7-1.2 กิโลกรัม ราคาประมาณกิโลกรัมละ 65 บาท
(ราคาขึ้นอยู่กับแต่ละพื้นที่ด้วย) หากคำนวณต้นทุนโดยเฉลี่ยต่อบ่อจากเกษตรที่ประสบความสำเร็จให้ตัวเลขคร่าวๆ ว่าหากเป็นการเลี้ยงประมาณ 6 เดือนแล้วจับขายได้ปลาน้ำหนักประมาณ 800 กรัมขึ้นไป ต้นทุนในการเลี้ยงต่อ 1 บ่อจะอยู่ประมาณ 30,000 บาท แต่ก็สามารถขายมีรายได้ต่อบ่อ 40,000 -50,000 บาท ต้นทุนส่วนใหญ่คือค่าอาหารซึ่งเกษตรกรที่มีความชำนาญก็จะมีวิธีทำสูตรอาหารที่ประหยัดมากขึ้น ทำให้มีกำไรจากการลงทุนมากขึ้นเช่นกัน
อย่างไรก็ดีการเลี้ยงปลานิลแม้ภาพรวมจะดูว่าเป็นอาชีพที่น่าสนใจแต่สำหรับคนที่ไม่เคยเลี้ยงไม่มีประสบการณ์ ต้องบอกเลยว่ายากพอสมควร เพราะเราต้องบริหารจัดการเรื่องโรคต่างๆ ให้ปลามีสุขภาพแข็งแรง รวมถึงบริหารจัดการเรื่องต้นทุนอาหารที่ต้องทำให้ปลาโตไว ขายได้ราคา
สำหรับคนที่สนใจจะเลี้ยง แนะนำว่าให้ปรึกษากับกรมประมงที่ปัจจุบันเขามีปลานิลแปลงเพศที่ทำให้เลี้ยงง่ายและขายได้ราคา หรือจะพูดคุยเรียนรู้กับเกษตกรที่ประสบความสำเร็จ ซึ่งมีอยู่มากมายในเมืองไทย และลองเริ่มเลี้ยงจากจำนวนน้อยๆ แล้วค่อยต่อยอดให้มากขึ้น จะเพิ่มโอกาสสำเร็จได้มากกว่า
ขอบคุณข้อมูล thaismescenter.com
